Janusz Krupiński
Filozofia kultury designu.
W kręgu myśli Andrzeja Pawłowskiego
- Wstęp
- 17
- 1. Filozofia
- 24
- 1.1. Filozofia implicite i explicite
- 27
- Odcyfrować
- 28
- Wypowiadanie
- 29
- Filozofia immanentna dziełom, działaniom, życiu
- 31
- Manifesty, autoteorie
- 32
- 1.2. Filozofia jako światoogląd, ideologia…
- 34
- Zasady, założenia
- 35
- Autentyczność
- 37
- Świato-ogląd
- 39
- Oczy-wistość
- 40
- Zmysły bez pojęć są ślepe
- 42
- Interpretacja
- 44
- Design, projekt gentelmana
- 45
- Decorum
- 46
- „Program życiowy”
- 47
- Principium
- 48
- 1.3. Filozofia sensu stricto
- 51
- Postawa filozoficzna, filozoficzny punkt widzenia
- 53
- Bezinteresowność
- 55
- Dialogiczna otwartość
- 58
- Idea prawdy
- 63
- Rzecz a przedmiot
- 65
- Obiekty kulturowe
- 67
- Wątpienie i kultura
- 67
- Poza praktycyzm
- 69
- Krytycyzm i konfrontacja jako zasada dialogu
- 71
- Wobec tego, co przyjęto za oczywiste
- 76
- Metoda kroku wstecz
- 77
- Duch czasu a filozofia filozofów
- 82
- Estetyka filozoficzna
- 83
- Filozofia sztuki a estetyka
- 84
- Estetyka a natura
- 85
- Estetyka jest tym dla designerów…
- 86
- An-archizacja
- 88
- Autokreacja?
- 90
- 1.4. Istota i rola filozofii designu
- 93
- Filozofia designu a filozofia
- 94
- Filozofia designu a filozofia kultury, człowieka…
- 95
- Centralne pytanie filozofii designu
- 96
- Idea designu
- 97
- Ideatyczny charakter designu
- 98
- Filozofia designu a nauki o designie
- 99
- Filozofia designu a jego dzieje, historia
- 101
- Krytyka filozoficzna
- 102
- Wykładnia antropologiczna
- 106
- 1.5. Filozoficzność designu i sztuki
- 108
- Design humanistyczny
- 108
- „Praca nad sobą”
- 109
- Auffassung
- 110
- Oщущение, чувство
- 113
- Wrażliwość
- 114
- Od-czuwanie
- 115
- Auffassung a przedmiot designu
- 117
- Zasada dystansu
- 119
- Relacja antropiczna, relacja esthetyczna
- 126
- 2. Design
- 128
- 2.1. Problem definicji
- 132
- Rola nazw i terminów
- 133
- Konwencjonalność
- 133
- Esencjalizm a relacjonizm
- 135
- Nominalistyczna koncepcja definicji
- 137
- Definiować, czyli wyróżniać, wynajdywać…
- 138
- Słowa a pojęcia
- 141
- Pojęcia a teorie
- 142
- Obiekt kulturowy a jego pojęcie
- 142
- Pojęcia jako koncepcje, poczęcia
- 143
- Pojęcie designu jako jego projekt
- 144
- 2.2. Definicje Pawłowskiego
- 147
- Projektowanie
- 148
- Design
- 150
- Industrial design
- 152
- 2.3. Przedmiot designu: przedmiot
- 159
- Rzeczywistość czy/a/i fikcja?
- 160
- (Nie)rzeczywistość form obiektów kulturowych
- 162
- Uczucia
- 165
- Produkt, towar…?
- 168
- Design a technika i nauki o człowieku
- 169
- Design a sztuka, wspólne kategorie
- 170
- To, co rzeczywiste
- 171
- Quasi-esencja – porządek wartości
- 172
- Quasi-rzeczywistość
- 174
- Irrealność
- 175
- Rzecz a przedmiot
- 176
- Sachlichkeit
- 176
- Projekcja – przed-miot
- 177
- Człowiek jako podmiot
- 178
- 2.4. Człowiek a przedmiot
- 181
- Ideatyczny charakter obiektów kulturowych
- 182
- (Nie)ufność
- 184
- Relacja antropiczna
- 188
- Metarelacja antropiczna
- 189
- Odczuwanie relacji
- 191
- Działanie
- 193
- Działanie dramaturgiczne
- 194
- Determinanty działania
- 195
- Design praxis
- 199
- Dramaturgiczna koncepcja designu
- 199
- Kontemplacja
- 202
- 2.5. Materia przedmiotu
- 203
- Materialność realna oraz irrealna, esthetyczna
- 204
- Metafora warstw
- 205
- Medium, nośnik obiektu kulturowego
- 206
- Tworzywo
- 207
- Materiał, środek?
- 209
- 2.6. Forma: obrazowość przedmiotu
- 211
- Formy jako elementy relacji postrzegania
- 212
- Dwa pojęcia wyglądu
- 213
- Banicja wyglądu, formy?
- 215
- Obrazowość. Kraj-obraz
- 216
- Esteza przedmiotu
- 217
- Determinanty obrazu
- 218
- „Każdy widzi inaczej”?
- 219
- Efekt złudzenia
- 219
- Dualizm wyglądu i istoty, treści?
- 221
- 2.7. Akt twórczy
- 224
- Forma naturalnie ukształtowana
- 225
- Auto-, samo-…
- 226
- Mit natury
- 227
- Ideał łaski twórczej
- 229
- „Twórczy odbiorca”
- 232
- Antynomie, aporie, dylematy…
- 236
- Dylemat: wodzić czy inspirować, rozkazywać czy słuchać
- 239
- 2.8. Pytanie o sens
- 246
- Ideologie Meduzy
- 247
- Cel
- 249
- My?
- 251
- Zasada istnienia
- 253
- Porządek wartości a porządek faktów
- 254
- Ukierunkowanie?
- 256
- Obiektywizacja ocen
- 256
- Funkcje
- 258
- Koło życia, obłędne…
- 259
- Potrzeby
- 261
- Konieczność
- 263
- Genuß, użycie życia
- 268
- Poza schemat środek – cel
- 271
- Epifenomenalne jakości przedmiotu
- 272
- Wzory, modele idealne
- 278
- Kryptomagia
- 281
- Oswajanie absurdu
- 285
- Prometeusz i Pandora (Ergane, Hermes, Afrodyta)
- 286
- Hokus-pokus
- 292
- Miraże
- 293
- Industrious, zmyślność
- 294
- Obietnice Praźródła
- 296
- Oko Meduzy
- 298
- Minimalizm Pawłowskiego
- 300
- Zasada minimalizacji zła
- 301
- Smak „jak”
- 303
- Estetyzacja
- 305
- Piękno
- 306
Bibliografia
310
000000000000000000000000000000000000000000000000000000
Homo schistos:(nie)bycie sobą.
druk w
Cz. Piecuch (red.), Człowiek epoki przełomu, WUP, Kraków 2013
- Jaspers, Selbst
- Be Yourself!
- Dochodzenie do bycia sobą
- „Poznaj siebie samego!”
- Człowiek a jego czyn i dzieło
- Ouroboros?
- Moc i łaska twórcza
- „Pojednać z sobą”. Rozpoznania chrześcijańskie
- Homo alienatus
- Wewnętrzna walka
- Dialog, czyli dialog wewnętrzny
- Schizma egzystencji
Ból skrzydlaty. Wejrzenia obrazów Jacka Waltosia: Wieczne Teraz, imago człowieka…
druk w
Jacek Waltoś, Wielokroć to samo. Malarstwo, rzeźba, grafika z lat 1960-2012, WASP w Krakowie, Kraków 2013, s. 14-38.
Wstęp. Słowa, głosy, obrazy
Słowa a obrazy
Głosy
- Imaginarium i idearium dzieła
-
Wizja
2.1. Wizja – źródło i wejrzenie obrazu
2.2. Wizja Jeńca. Michał Anioł, Staff, Waltoś…
2.3. Wizja imago i alter ego
-
Obrazy zdarzone. Wieczne Teraz
3.1. Wzór Empedoklesowy
3.2. Zawieszenia
3.3. Wieczność chwili
- Maderowe rozdarcie
-
Płaszcz miłosiernego Samarytanina
5.1. Maluje siebie?
5.2. Płaszcz
5.3. Pieta
5.4. Hetairos – heteros
5.5. Imago człowieka
- Fedra
- Twarz X (model)
Mysticism of Beauty. Plato’s Aesthetics according to Simone Weil
/ Mistyka Piękna. Estetyka Platona w interpretacji Simone Weil
druk w
By Form and Number, Mathematical Inspirationas of Contemporary Art, Robert Wolak (ed.),
Jagiellonian University, Kraków, 2012, s. 19-30.
- Matematyka – rzeczywistość – sztuka
- Forma, εἴδεσί
- Ograniczenia i posłuszeństwo
- Sub specie aeternitatis
- Twórcze napięcie przeciwieństw
- Nihilizm „Nie!”
- Podstawowa opozycja
- Konieczność i przyzwolenie
Górowski: (auto)portret
druk w
Górowski, (auto)portrety, katalog wystawy, Wydział Form Przemysłowych, ASP, Kraków 2012.
- Pasje i inspiracje
- Plakaty jako obrazy
- „Szkice”
- Portrecista – portretowany
- Portret
- Zagadka, Tajemnica człowieka
- Wielość oblicz
Rachunek istnienia, rachunek życia, rachunek sumienia… Górowskiego lustro i oko rozpaczy
druk w
Mieczysław Górowski, Rachunek istnienia czyli multiplikowany autoportret fizyczny i duchowy, Janusz Krupiński (red.), Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Kraków 2012. s. 6-25.
- Tytuł
- Cykl, układ, całość?
- Wszechstronność ujęcia?
- Czas pracy
- Górowskiego rachunki istnienia
- Dwie wystawy
- Widać?
- Dzieło, autor, człowiek
- Anty-artyzm?
- Schematyzm
- „maluje się historia życia”?
- Poza i ponad własnymi planami i koncepcjami
- Ślad człowieka?
- Kalkulacja?
- Samotność
- Bóg?
- „Rachunek” jako autorefleksja
- Mortal questions
- Negatyw obecności
- Lustro rozpaczy
Obrazy homo schistos. Michał Anioł, Wyspiański, Brancusi…
druk w
Wiadomości ASP, nr 58, lipiec 2012, Kraków, s. 22-25.
Dzieło sztuki jako continuum obrazów
druk w
Wiadomości ASP, nr 57, kwiecień 2012, Kraków, s. 6-10.
Akt twórczy jako objawienie?
Van Gogh contra Jaspers
druk w
Cz. Piecuch (redakcja), Karl Jaspers: myślenie zaangażowane
Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2011, s. 81-120.
- Akt twórczy jako otwarcie
- Choroba, nieszczęście
- Religijność
- Objawienie
- Otchłań Biblii
- Aporie egzystencji
- Aesthetica crucis
- Wiara filozoficzna?
- Źródło
- Tworzenie jako znajdywanie
- Tworzenie a objawienie
- Jest i nie jest – Jezus a Chrystus
- Migotanie piękna – wolność wiary
- Gwałt, posłuch, mania
- wyczucie rzeczywistości
- lucidité – obraz przychodzi do mnie
- nimb niebieski
- Dar egzystencji – (auto)portret człowieka
Religijność sztuki.
Simone Weil aesthetica crucis
druk w
Estetyka i Krytyka, 2011, UJ, Kraków
(w druku)
- Sprzeczności, napięcia – krzyż egzystencji
- Piękno i cierpienie, gorycz?
- (A)teizm
- Cud a przemoc
- Sztuka a przemoc
- być jak kamień raczej
- Cierpienie
- Szczeliny tchnienia...
- Sztuka a piękno i natura
- Wibracja Słowa w ciszy
- Jabłka i Cézanne
- tak, jak patrzy się na obraz
- Paysage? Widzieć ... gdy mnie tu nie ma...
- „ja” – „inny”: uwaga i wyrzeczenie się „ja”
- Wydarzenie otwarcia
- Dar piękna: przyzwolenie, ufność
Asensowność świata i przyzwolenie.
(Est)etyka Simone Weil
druk w
Dorota Probucka, redakcja,
Etyka a sens życia
(w druku, 2011)
- Problem wartości
- Dobro, prawda, piękno
- Zło
- Konieczność i cierpienie
- Przyzwolenie i ścierpienie
- Myśl o Bogu
- Cud
- Niedziałające działanie
- Cierpienie i piękno świata
Akt twórczy jako objawienie?
Van Gogh contra Jaspers
druk w
Cz. Piecuch (redakcja), Karl Jaspers: myślenie zaangażowane
Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2011, s. 81-120.
- Akt twórczy jako otwarcie
- Choroba, nieszczęście
- Religijność
- Objawienie
- Otchłań Biblii
- Aporie egzystencji
- Aesthetica crucis
- Wiara filozoficzna?
- Źródło
- Tworzenie jako znajdywanie
- Tworzenie a objawienie
- Jest i nie jest – Jezus a Chrystus
- Migotanie piękna – wolność wiary
- Gwałt, posłuch, mania
- wyczucie rzeczywistości
- lucidité – obraz przychodzi do mnie
- nimb niebieski
- Dar egzystencji – (auto)portret człowieka
Jedność sztuk i życia.
Norwida teoria estezy
druk w
Estetyka i Krytyka, nr 18, 1/2010, UJ, Kraków, s. 179-192.
- Człowiek-spojrzenia
- Inicjacja. Sztuka wobec życia
- Oryginalność. Wobec źródeł
- Łańcuch sztuk, rozdzielenie ekspozycji?
Pytania filozoficzne i problem prawdy a sztuka.
Szkic z teorii aktu twórczego
druk w
Zeszyty Malarstwa, nr 9/2008, ASP Kraków, s. 247-290
(tamże z błędnym podtytułem wprowadzonym podczas redakcji tekstu: „Zarys z
teorii aktu twórczego”)
- Pytania filozoficzne
- Słownik – pytania „Co to jest?”
- Filozofia a historia...
- Nie ma (jednej) prawdy?
- Idea prawdy
- Konsekwencje przyjęcia idei prawdy
- Dialog wewnętrzny, samotność
- Igraszka, sukces
- Zakład Kanta – „substrat człowieczeństwa”
- Idea prawdy a piękno
- Prawda a obraz
- Prawda a dzieła (konstrukcje) człowieka
- Być albo nie być – artysty
„Idea egzystencji” jako źródło aktu twórczego.
Stanisława Wyspiańskiego teoria sztuki,
w: Anna Czabańska Wróbel (redakcja), . Stanisław Wyspiański. W labiryncie
świata, myśli i sztuki,
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Kraków 2009, s. 357-404.
w: Zeszyty Naukowo-Artystyczne Wydziału Malarstwa, ASP w Krakowie nr 8, 2007
(2008). [wcześniejsza wersja]
- Metoda (od)czytania
- „do jednolitości”
- Teoria sztuki czy teorie sztuk
- „nie filozofuj”
- „wszystko sobie można wyperswadować”
- Natura
- „linia »zatrzymana«”
- Ideały
- „nad dojrzałością pracują wieki”
- „nie macie duszy?”
- „Artyzm nie może być utylitarny”
- „norma bieżąca”
- Gramatyka, „jéj ogólnik”
- „Człowieka ... ale nie modela”
- Metoda (od)czytania
- „do jednolitości”
- Teoria sztuki czy teorie sztuk
- „nie filozofuj”
- „wszystko sobie można wyperswadować”
- Natura
- „linia »zatrzymana«”
- Ideały
- „nad dojrzałością pracują wieki”
- „nie macie duszy?”
- „Artyzm nie może być utylitarny”
- „norma bieżąca”
- Gramatyka, „jéj ogólnik”
- „Człowieka ... ale nie modela”
- „jak malowany”
- „rękę pogodzić z myślą”
- „żadnego pośrednictwa”?
- „oczy absorbują myśl”
- „sam”, antyawangardyzm
- „ze samowiedzą”, kontrola
- dostroić się do wrażenia
- Powołanie wyobraźni
- „wyłania się samo”
- „sztuka niedekoracyjna”
- Dramat
- „Idea egzystencji”
- Piękno
- Ucieczka w „obraz malowany”
- Litość
Jedność sztuk i życia. Norwida teoria estezy,
w: Estetyka i Krytyka, UJ, Kraków 2009[w druku]
-
Człowiek-spojrzenia
-
Inicjacja. Sztuka wobec życia
-
Oryginalność. Wobec źródeł
-
Łańcuch sztuk, rozdzielenie ekspozycji?
Kwiaty Stanisława Wyspiańskiego. Mistyczne
doświadczenie dramatu istnienia
w: Estetyka i Krytyka,
nr 13-14, UJ, Kraków 2008
- Kwiat na tapecie
- Piękno wolne, nieokreślone?
- Wyspiański po Kancie
- Kant po Wyspiańskim Symbolizm?
- Radość. Roślinne, kwietne sygnatury
- Słowność obrazów W obraz. Iść za...
- SW. Initialis
- Kwiat i dramat
- Egzystencjał „pochodni”
- Litość, Mitleid
- Piękno i litość
Nie(otwartość) przedmiotu. Szkic sytuacji
problemowej,
w: Dyskurs. Zeszyty Naukowo-Artystyczne Akademii Sztuk
Pięknych we Wrocławiu, 8/2008, Wrocław
-
Przed-miot, czyli projekcja
-
„Dzieło otwarte” Umberto Eco, czyli „swobodna gra wyobraźni Kanta”...
-
Otwartość, dzieło jako otwarcie
-
Działanie dramaturgiczne a relacja Ja-Ty
-
Postawa narcystyczna, czyli samozamknięcie
-
Symbol
-
Porządek idealny
Piękno a cierpienie, miłość i łaska / Beauty
versus Suffering, Love and Grace,
w: Odnajdywanie piękna / Finding Beauty (red. A.
Brincken), Pałac Sztuki TPSP w Krakowie, Kraków 2008, Wydawca Grupa Tomami, s.
8-11, 146-149.
- Cierpienie
- Miłość
- Łaska
Portret a prawda. Trzy szkice z (est)etyki relacji
portretujący‑portretowane (Popper, Buber, Norwid),
w: Prawda w życiu moralnym i duchowym,
red. naukowa Dorota Probucka, Impuls, Kraków 2009
- Popper: odtworzenie obiektu, przed oczyma
- Buber: „życie z istoty” a „życie obrazami”
- Norwid: spotkanie spojrzeń
Problem Narcyza. Czytając Norwida
w: Wiadomości ASP, nr 44, Kraków, s. 24-31.
- Echo – daimonion?
- Imperatyw Nemezis
- Krytyka
- Metoda interpretacji
- Norwid – los, intencja autora
- Narcystyczna antropologia
- Narcystyczny krąg idei
- „Powiedz mi...”
- Aprioryzm
- Źródło
- Narcystyczna postawa
- Co zobaczył Narcyz?
- Początek myślenia
Stanisława Wyspiańskiego sygnatura SW.
Problem interpretacji
w: Wiadomości ASP, numer specjalny, 2008
- Zachwyt istotny i chybiony
- Przyrost i nieoznaczoność znaczeń
- Monogram, kaligram... ?
- Ozdobnik?
- Piękno. Geometria, gramatyka?
- Ekspresja?
- Grafologia?
- „Secessja”
- Zaczepienie o, pisanie na...
- Przypadek, fatum, wola...
- Kwiat
- Twarz
- Nazwanie
- Initialis
- Epilog, niemożliwy...
Wyspiański wobec pojęcia sztuki dekoracyjnej,
w: Wiadomości ASP, nr 43, Kraków, 2008, s. 20-23.
- Stereotyp: Wyspiański dekoracjonista
- Koń Oczywistości
- „Wykład inauguracyjny”
- Dekoracja / scenografia
- Apollo-Łucznik