Publikacje
Wybrane publikacje:



Janusz Krupiński

Filozofia kultury designu.

W kręgu myśli Andrzeja Pawłowskiego

Wstęp
17
1. Filozofia
24
1.1. Filozofia implicite i explicite
27
Odcyfrować
28
Wypowiadanie
29
Filozofia immanentna dziełom, działaniom, życiu
31
Manifesty, autoteorie
32
1.2. Filozofia jako światoogląd, ideologia…
34
Zasady, założenia
35
Autentyczność
37
Świato-ogląd
39
Oczy-wistość
40
Zmysły bez pojęć są ślepe
42
Interpretacja
44
Design, projekt gentelmana
45
Decorum
46
„Program życiowy”
47
Principium
48
1.3. Filozofia sensu stricto
51
Postawa filozoficzna, filozoficzny punkt widzenia
53
Bezinteresowność
55
Dialogiczna otwartość
58
Idea prawdy
63
Rzecz a przedmiot
65
Obiekty kulturowe
67
Wątpienie i kultura
67
Poza praktycyzm
69
Krytycyzm i konfrontacja jako zasada dialogu
71
Wobec tego, co przyjęto za oczywiste
76
Metoda kroku wstecz
77
Duch czasu a filozofia filozofów
82
Estetyka filozoficzna
83
Filozofia sztuki a estetyka
84
Estetyka a natura
85
Estetyka jest tym dla designerów…
86
An-archizacja
88
Autokreacja?
90
1.4. Istota i rola filozofii designu
93
Filozofia designu a filozofia
94
Filozofia designu a filozofia kultury, człowieka…
95
Centralne pytanie filozofii designu
96
Idea designu
97
Ideatyczny charakter designu
98
Filozofia designu a nauki o designie
99
Filozofia designu a jego dzieje, historia
101
Krytyka filozoficzna
102
Wykładnia antropologiczna
106
1.5. Filozoficzność designu i sztuki
108
Design humanistyczny
108
„Praca nad sobą”
109
Auffassung
110
Oщущение, чувство
113
Wrażliwość
114
Od-czuwanie
115
Auffassung a przedmiot designu
117
Zasada dystansu
119
Relacja antropiczna, relacja esthetyczna
126
2. Design
128
2.1. Problem definicji
132
Rola nazw i terminów
133
Konwencjonalność
133
Esencjalizm a relacjonizm
135
Nominalistyczna koncepcja definicji
137
Definiować, czyli wyróżniać, wynajdywać…
138
Słowa a pojęcia
141
Pojęcia a teorie
142
Obiekt kulturowy a jego pojęcie
142
Pojęcia jako koncepcje, poczęcia
143
Pojęcie designu jako jego projekt
144
2.2. Definicje Pawłowskiego
147
Projektowanie
148
Design
150
Industrial design
152
2.3. Przedmiot designu: przedmiot
159
Rzeczywistość czy/a/i fikcja?
160
(Nie)rzeczywistość form obiektów kulturowych
162
Uczucia
165
Produkt, towar…?
168
Design a technika i nauki o człowieku
169
Design a sztuka, wspólne kategorie
170
To, co rzeczywiste
171
Quasi-esencja – porządek wartości
172
Quasi-rzeczywistość
174
Irrealność
175
Rzecz a przedmiot
176
Sachlichkeit
176
Projekcja – przed-miot
177
Człowiek jako podmiot
178
2.4. Człowiek a przedmiot
181
Ideatyczny charakter obiektów kulturowych
182
(Nie)ufność
184
Relacja antropiczna
188
Metarelacja antropiczna
189
Odczuwanie relacji
191
Działanie
193
Działanie dramaturgiczne
194
Determinanty działania
195
Design praxis
199
Dramaturgiczna koncepcja designu
199
Kontemplacja
202
2.5. Materia przedmiotu
203
Materialność realna oraz irrealna, esthetyczna
204
Metafora warstw
205
Medium, nośnik obiektu kulturowego
206
Tworzywo
207
Materiał, środek?
209
2.6. Forma: obrazowość przedmiotu
211
Formy jako elementy relacji postrzegania
212
Dwa pojęcia wyglądu
213
Banicja wyglądu, formy?
215
Obrazowość. Kraj-obraz
216
Esteza przedmiotu
217
Determinanty obrazu
218
„Każdy widzi inaczej”?
219
Efekt złudzenia
219
Dualizm wyglądu i istoty, treści?
221
2.7. Akt twórczy
224
Forma naturalnie ukształtowana
225
Auto-, samo-…
226
Mit natury
227
Ideał łaski twórczej
229
„Twórczy odbiorca”
232
Antynomie, aporie, dylematy…
236
Dylemat: wodzić czy inspirować, rozkazywać czy słuchać
239
2.8. Pytanie o sens
246
Ideologie Meduzy
247
Cel
249
My?
251
Zasada istnienia
253
Porządek wartości a porządek faktów
254
Ukierunkowanie?
256
Obiektywizacja ocen
256
Funkcje
258
Koło życia, obłędne…
259
Potrzeby
261
Konieczność
263
Genuß, użycie życia
268
Poza schemat środek – cel
271
Epifenomenalne jakości przedmiotu
272
Wzory, modele idealne
278
Kryptomagia
281
Oswajanie absurdu
285
Prometeusz i Pandora (Ergane, Hermes, Afrodyta)
286
Hokus-pokus
292
Miraże
293
Industrious, zmyślność
294
Obietnice Praźródła
296
Oko Meduzy
298
Minimalizm Pawłowskiego
300
Zasada minimalizacji zła
301
Smak „jak”
303
Estetyzacja
305
Piękno
306

Bibliografia

310

 000000000000000000000000000000000000000000000000000000


Homo schistos:(nie)bycie sobą.

druk w
Cz. Piecuch (red.), Człowiek epoki przełomu, WUP, Kraków 2013

  1. Jaspers, Selbst
  2. Be Yourself!
  3. Dochodzenie do bycia sobą
  4. „Poznaj siebie samego!”
  5. Człowiek a jego czyn i dzieło
  6. Ouroboros?
  7. Moc i łaska twórcza
  8. „Pojednać z sobą”. Rozpoznania chrześcijańskie
  9. Homo alienatus
  10. Wewnętrzna walka
  11. Dialog, czyli dialog wewnętrzny
  12. Schizma egzystencji

Ból skrzydlaty. Wejrzenia obrazów Jacka Waltosia: Wieczne Teraz, imago człowieka…

druk w
Jacek Waltoś, Wielokroć to samo. Malarstwo, rzeźba, grafika z lat 1960-2012, WASP w Krakowie, Kraków 2013, s. 14-38.

Wstęp. Słowa, głosy, obrazy
Słowa a obrazy
Głosy
  1. Imaginarium i idearium dzieła
  2. Wizja
    2.1.  Wizja – źródło i wejrzenie obrazu
    2.2.  Wizja Jeńca. Michał Anioł, Staff, Waltoś…
    2.3.  Wizja imago i alter ego
  3. Obrazy zdarzone. Wieczne Teraz
    3.1.  Wzór Empedoklesowy
    3.2.  Zawieszenia
    3.3.  Wieczność chwili
  4. Maderowe rozdarcie
  5. Płaszcz miłosiernego Samarytanina
    5.1.  Maluje siebie?
    5.2.  Płaszcz
    5.3.  Pieta
    5.4.  Hetairos – heteros
    5.5.  Imago człowieka
  6. Fedra
  7. Twarz X (model)

Mysticism of Beauty. Plato’s Aesthetics according to Simone Weil
/ Mistyka Piękna. Estetyka Platona w interpretacji Simone Weil

druk w
By Form and Number, Mathematical Inspirationas of Contemporary Art, Robert Wolak (ed.), Jagiellonian University, Kraków, 2012, s. 19-30.

  1. Matematyka – rzeczywistość – sztuka
  2. Forma, εἴδεσί
  3. Ograniczenia i posłuszeństwo
  4. Sub specie aeternitatis
  5. Twórcze napięcie przeciwieństw
  6. Nihilizm „Nie!”
  7. Podstawowa opozycja
  8. Konieczność i przyzwolenie

Górowski: (auto)portret

druk w
Górowski, (auto)portrety, katalog wystawy, Wydział Form Przemysłowych, ASP, Kraków 2012.

  1. Pasje i inspiracje
  2. Plakaty jako obrazy
  3. „Szkice”
  4. Portrecista – portretowany
  5. Portret
  6. Zagadka, Tajemnica człowieka
  7. Wielość oblicz

Rachunek istnienia, rachunek życia, rachunek sumienia… Górowskiego lustro i oko rozpaczy

druk w
Mieczysław Górowski, Rachunek istnienia czyli multiplikowany autoportret fizyczny i duchowy, Janusz Krupiński (red.), Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Kraków 2012. s. 6-25.

  1. Tytuł
  2. Cykl, układ, całość?
  3. Wszechstronność ujęcia?
  4. Czas pracy
  5. Górowskiego rachunki istnienia
  6. Dwie wystawy
  7. Widać?
  8. Dzieło, autor, człowiek
  9. Anty-artyzm?
  10. Schematyzm
  11. „maluje się historia życia”?
  12. Poza i ponad własnymi planami i koncepcjami
  13. Ślad człowieka?
  14. Kalkulacja?
  15. Samotność
  16. Bóg?
  17. „Rachunek” jako autorefleksja
  18. Mortal questions
  19. Negatyw obecności
  20. Lustro rozpaczy

Obrazy homo schistos. Michał Anioł, Wyspiański, Brancusi…

druk w
Wiadomości ASP, nr 58, lipiec 2012, Kraków, s. 22-25.


Dzieło sztuki jako continuum obrazów

druk w
Wiadomości ASP, nr 57, kwiecień 2012, Kraków, s. 6-10.


Akt twórczy jako objawienie?
Van Gogh contra Jaspers

druk w
Cz. Piecuch (redakcja), Karl Jaspers: myślenie zaangażowane
Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2011, s. 81-120.

  1. Akt twórczy jako otwarcie
  2. Choroba, nieszczęście
  3. Religijność
  4. Objawienie
  5. Otchłań Biblii
  6. Aporie egzystencji
  7. Aesthetica crucis
  8. Wiara filozoficzna?
  9. Źródło
  10. Tworzenie jako znajdywanie
  11. Tworzenie a objawienie
  12. Jest i nie jest – Jezus a Chrystus
  13. Migotanie piękna – wolność wiary
  14. Gwałt, posłuch, mania
  15. wyczucie rzeczywistości
  16. lucidité – obraz przychodzi do mnie
  17. nimb niebieski
  18. Dar egzystencji – (auto)portret człowieka

Religijność sztuki.
Simone Weil aesthetica crucis

druk w
Estetyka i Krytyka, 2011, UJ, Kraków
(w druku)

  1. Sprzeczności, napięcia – krzyż egzystencji
  2. Piękno i cierpienie, gorycz?
  3. (A)teizm
  4. Cud a przemoc
  5. Sztuka a przemoc
  6. być jak kamień raczej
  7. Cierpienie
  8. Szczeliny tchnienia...
  9. Sztuka a piękno i natura
  10. Wibracja Słowa w ciszy
  11. Jabłka i Cézanne
  12. tak, jak patrzy się na obraz
  13. Paysage? Widzieć ... gdy mnie tu nie ma...
  14. „ja” – „inny”: uwaga i wyrzeczenie się „ja”
  15. Wydarzenie otwarcia
  16. Dar piękna: przyzwolenie, ufność

Asensowność świata i przyzwolenie.
(Est)etyka Simone Weil

druk w
Dorota Probucka, redakcja,
Etyka a sens życia
(w druku, 2011)

  1. Problem wartości
  2. Dobro, prawda, piękno
  3. Zło
  4. Konieczność i cierpienie
  5. Przyzwolenie i ścierpienie
  6. Myśl o Bogu
  7. Cud
  8. Niedziałające działanie
  9. Cierpienie i piękno świata

Akt twórczy jako objawienie?
Van Gogh contra Jaspers

druk w
Cz. Piecuch (redakcja), Karl Jaspers: myślenie zaangażowane
Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2011, s. 81-120.

  1. Akt twórczy jako otwarcie
  2. Choroba, nieszczęście
  3. Religijność
  4. Objawienie
  5. Otchłań Biblii
  6. Aporie egzystencji
  7. Aesthetica crucis
  8. Wiara filozoficzna?
  9. Źródło
  10. Tworzenie jako znajdywanie
  11. Tworzenie a objawienie
  12. Jest i nie jest – Jezus a Chrystus
  13. Migotanie piękna – wolność wiary
  14. Gwałt, posłuch, mania
  15. wyczucie rzeczywistości
  16. lucidité – obraz przychodzi do mnie
  17. nimb niebieski
  18. Dar egzystencji – (auto)portret człowieka

Jedność sztuk i życia.
Norwida teoria estezy

druk w
Estetyka i Krytyka, nr 18, 1/2010, UJ, Kraków, s. 179-192.

  1. Człowiek-spojrzenia
  2. Inicjacja. Sztuka wobec życia
  3. Oryginalność. Wobec źródeł
  4. Łańcuch sztuk, rozdzielenie ekspozycji?

Pytania filozoficzne i problem prawdy a sztuka.
Szkic z teorii aktu twórczego

druk w
Zeszyty Malarstwa, nr 9/2008, ASP Kraków, s. 247-290
(tamże z błędnym podtytułem wprowadzonym podczas redakcji tekstu: „Zarys z teorii aktu twórczego”)

  1. Pytania filozoficzne
  2. Słownik – pytania „Co to jest?”
  3. Filozofia a historia...
  4. Nie ma (jednej) prawdy?
  5. Idea prawdy
  6. Konsekwencje przyjęcia idei prawdy
  7. Dialog wewnętrzny, samotność
  8. Igraszka, sukces
  9. Zakład Kanta – „substrat człowieczeństwa”
  10. Idea prawdy a piękno
  11. Prawda a obraz
  12. Prawda a dzieła (konstrukcje) człowieka
  13. Być albo nie być – artysty

„Idea egzystencji” jako źródło aktu twórczego.
Stanisława Wyspiańskiego teoria sztuki,

w: Anna Czabańska Wróbel (redakcja), . Stanisław Wyspiański. W labiryncie świata, myśli i sztuki,
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009, s. 357-404.

w: Zeszyty Naukowo-Artystyczne Wydziału Malarstwa, ASP w Krakowie nr 8, 2007 (2008). [wcześniejsza wersja]

  1. Metoda (od)czytania
  2. „do jednolitości”
  3. Teoria sztuki czy teorie sztuk
  4. „nie filozofuj”
  5. „wszystko sobie można wyperswadować”
  6. Natura
  7. „linia »zatrzymana«”
  8. Ideały
  9. „nad dojrzałością pracują wieki”
  10. „nie macie duszy?”
  11. „Artyzm nie może być utylitarny”
  12. „norma bieżąca”
  13. Gramatyka, „jéj ogólnik”
  14. „Człowieka ... ale nie modela”
  15. Metoda (od)czytania
  16. „do jednolitości”
  17. Teoria sztuki czy teorie sztuk
  18. „nie filozofuj”
  19. „wszystko sobie można wyperswadować”
  20. Natura
  21. „linia »zatrzymana«”
  22. Ideały
  23. „nad dojrzałością pracują wieki”
  24. „nie macie duszy?”
  25. „Artyzm nie może być utylitarny”
  26. „norma bieżąca”
  27. Gramatyka, „jéj ogólnik”
  28. „Człowieka ... ale nie modela”
  29. „jak malowany”
  30. „rękę pogodzić z myślą”
  31. „żadnego pośrednictwa”?
  32. „oczy absorbują myśl”
  33. „sam”, antyawangardyzm
  34. „ze samowiedzą”, kontrola
  35. dostroić się do wrażenia
  36. Powołanie wyobraźni
  37. „wyłania się samo”
  38. „sztuka niedekoracyjna”
  39. Dramat
  40. „Idea egzystencji”
  41. Piękno
  42. Ucieczka w „obraz malowany”
  43. Litość


Jedność sztuk i życia. Norwida teoria estezy,

w: Estetyka i Krytyka, UJ, Kraków 2009[w druku]

  1. Człowiek-spojrzenia
  2. Inicjacja. Sztuka wobec życia
  3. Oryginalność. Wobec źródeł
  4. Łańcuch sztuk, rozdzielenie ekspozycji?

Kwiaty Stanisława Wyspiańskiego. Mistyczne doświadczenie dramatu istnienia

w: Estetyka i Krytyka,
nr 13-14, UJ, Kraków 2008

  1. Kwiat na tapecie
  2. Piękno wolne, nieokreślone?
  3. Wyspiański po Kancie
  4. Kant po Wyspiańskim Symbolizm?
  5. Radość. Roślinne, kwietne sygnatury
  6. Słowność obrazów W obraz. Iść za...
  7. SW. Initialis
  8. Kwiat i dramat
  9. Egzystencjał „pochodni”
  10. Litość, Mitleid
  11. Piękno i litość

Nie(otwartość) przedmiotu. Szkic sytuacji problemowej,

w: Dyskurs. Zeszyty Naukowo-Artystyczne Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, 8/2008, Wrocław

  1. Przed-miot, czyli projekcja
  2. „Dzieło otwarte” Umberto Eco, czyli „swobodna gra wyobraźni Kanta”...
  3. Otwartość, dzieło jako otwarcie
  4. Działanie dramaturgiczne a relacja Ja-Ty
  5. Postawa narcystyczna, czyli samozamknięcie
  6. Symbol
  7. Porządek idealny


Piękno a cierpienie, miłość i łaska / Beauty versus Suffering, Love and Grace,

w: Odnajdywanie piękna / Finding Beauty (red. A. Brincken), Pałac Sztuki TPSP w Krakowie, Kraków 2008, Wydawca Grupa Tomami, s. 8-11, 146-149.

  1. Cierpienie
  2. Miłość
  3. Łaska

Portret a prawda. Trzy szkice z (est)etyki relacji portretujący‑portretowane (Popper, Buber,  Norwid),

w: Prawda w życiu moralnym i duchowym,
red. naukowa Dorota Probucka, Impuls, Kraków 2009

  1. Popper: odtworzenie obiektu, przed oczyma
  2. Buber: „życie z istoty” a „życie obrazami”
  3. Norwid: spotkanie spojrzeń

Problem Narcyza. Czytając Norwida

w: Wiadomości ASP, nr 44, Kraków, s. 24-31.

  1. Echo – daimonion?
  2. Imperatyw Nemezis
  3. Krytyka
  4. Metoda interpretacji
  5. Norwid – los, intencja autora
  6. Narcystyczna antropologia
  7. Narcystyczny krąg idei
  8. „Powiedz mi...”
  9. Aprioryzm
  10. Źródło
  11. Narcystyczna postawa
  12. Co zobaczył Narcyz?
  13. Początek myślenia

Stanisława Wyspiańskiego sygnatura SW.
Problem interpretacji

w: Wiadomości ASP, numer specjalny, 2008

  1. Zachwyt istotny i chybiony
  2. Przyrost i nieoznaczoność znaczeń
  3. Monogram, kaligram... ?
  4. Ozdobnik?
  5. Piękno. Geometria, gramatyka?
  6. Ekspresja?
  7. Grafologia?
  8. „Secessja”
  9. Zaczepienie o, pisanie na...
  10. Przypadek, fatum, wola...
  11. Kwiat
  12. Twarz
  13. Nazwanie
  14. Initialis
  15. Epilog, niemożliwy...

Wyspiański wobec pojęcia sztuki dekoracyjnej,

w: Wiadomości ASP, nr 43, Kraków, 2008, s. 20-23.

  1. Stereotyp: Wyspiański dekoracjonista
  2. Koń Oczywistości
  3. „Wykład inauguracyjny”
  4. Dekoracja / scenografia
  5. Apollo-Łucznik